بیمه شخص ثالث یکی از متداولترین انواع بیمه اتومبیل به شمار میآید. این بیمه به طور خلاصه یک بیمهنامه است که برای محافظت در برابر مطالبات شخص دیگری خریداری میشود. شخص ثالث شخصی است که در حادثه دچار زیان مالی یا جانی شده است. طبق قانون رانندهی مقصر شخص ثالث به شمار نمیآید.
بیمهگر، بیمه گذار و موضوع بیمه را باید ۳ ستون اصلی یک بیمهنامه دانست. بیمهگر در حقیقت همان شرکت بیمه است که به ازای دریافت حق بیمه متعهد به پرداخت خسارت میشود. بیمهگزار همان شخصی است که حق بیمه را به ازای دریافت خسارت پرداخت میکند. موضوع به طور خلاصه آن چیزی است که بیمه میشود.
بیمه شخص ثالث هم از این قاعده مستثنی نیست و از ۳ ستون بیمهگر یا همان شرکت بیمه، بیمهگزار یا همان مالک وسیلهی نقلیه و موضوع که شخص ثالث است تشکیل شده است.
از آنجایی که بیمه شخص ثالث یک بیمه اجباری است که در صورت عدم تهیه، مالک خودرو باید روزانه جریمه پرداخت کند در این یادداشت به بررسی این بیمه و پوششهای آن به همراه تفاوتهای این بیمه با بیمه بدنه و سایر نکاتی که باید بدانید پرداختهایم. در ادامه با بیمه سل همراه باشید.
بیمه شخص ثالث چیست؟
بیمه شخص ثالث یک نوع بیمه مسئولیت به شمار میآید. بیمه مسئولیت یکی از انواع بیمه است که چگونگی مسئولیت افراد را نسبت به دیگران در برمیگیرد. برای مثال مسئولیت جان و مال کارکنان و کارگران به عهده کارفرماست که در مقابل آنها بیمه میشود تا در بروز حادثه بتواند هزینههای جبران خسارت مالی و جانی آنها را پرداخت کند.
ما میدانیم اگر مرتکب عملی شویم که باعث آسیب جانی و مالی به شخص دیگری شود ما مسئول جبران خسارت هستیم. در اینجا بیمه شخص ثالث وارد میشود تا خسارت جانی و مالی را به اشخاص زیان دیده پرداخت کند.
در این بیمه طرف اول بیمهگزار یا همان مالک خودرو و طرف دوم بیمهگر است. از آنجایی که به کمک این بیمهنامه خسارت و زیان شخص آسیبدیده پرداخت میشود او را طرف سوم بیمه یا همان شخص ثالث در نظر گرفتند.
اهمیت بیمه شخص ثالث
بروز حادثه، مسالهای اجتنابناپذیر است که در اغلب اوقات به دلیل سهلانگاری رخ میدهد. علاوه بر این همانطور که میدانید در برخی از سانحهها راننده هیچ نقشی در شکلگیری آن نداشته و ناخواسته باعث رسیدن آسیب به دیگری شده است. آسیب و خسارت رساندن به دیگری چه بهصورت عمدی و چه بهصورت غیرعمدی باید توسط مقصر اصلی جبران شود.
اگر فردی بدون بهرهمندی از بیمه شخص ثالث اقدام به استفاده از وسیله نقلیه خود کند، علاوهبر خطر و ریسک بسیار زیادی که در قبال خسارات دارد، توسط مامورین راهنمایی و رانندگی نیز جریمه خواهند شد. بهعنوان مثال در صورتی که وسیله نقلیه شما بدون بهرهمندی از بیمه شخص ثالث با یک وسیله نقلیه دیگر تصادف کند، در بهترین حالت ممکن شما باید هزینه خسارت مالی وسیله نقلیه آسیب دیده را شخصا بپردازید.
اما اتفاق ناگوار زمانی است که علاوهبر وسیله نقلیه آسیبدیده، مالک آن خودرو نیز آسیب دیده باشد، در این صورت حداقل کار ممکن پرداخت خسارت جانی آن فرد آسیب دیده خواهد بود. تمامی موارد ذکر شده در مثال، تنها با بهرهمندی از بیمه شخص ثالث قابل رفع است.
بیمه شخص ثالث برای حل این مشکل به وجود آمده است تا جبران زیانهای جانی و مالی شخص آسیب دیده را تضمین کند. در حقیقت به کمک این بیمه طرف اول یعنی بیمهگزار و طرف سوم یعنی شخص ثالث دیگر هیچ نگرانی بابت جبران خسارتهای ناشی از حادثه ندارند.
فراموش نکنید که به همراه داشتن این بیمهنامه اجباری است و پلیس اجازه دارد در صورت عدم ارائه آن توسط راننده تا زمان ارائه این بیمهنامه وسیلهی نقلیه را توقیف کند.
علاوه بر این اگر مالک خودرو بیمه شخص ثالث نداشته باشد و در یک حادثه مقصر شناخته شود باید تمام هزینههای ناشی از خسارت وارده را پرداخت و جبران کند.
یکی دیگر از معایب نداشتن بیمه شخص ثالث دشوار شدن معاملهی خودرو است.
خسارت و نحوهی جبران خسارت
-
خسارت
دو نوع خسارت یعنی خسارت جانی و خسارت مالی در بیمه شخص ثالث در نظر گرفته شده است. همانطور که از اسم خسارت مالی پیدا است این نوع خسارت هر نوع آسیب و خسارت به اموال شخص ثالث (طرف سوم بیمهنامه) از طرف خودروی بیمهگزار (مقصر) را زیر چتر حمایتی خود میگیرد.
علاوه بر این به دلیل پوشش خسارت جانی هر نوع میزان خسارت به خود شخص ثالث (طرف سوم بیمهنامه) در اثر حادثهی رخ داده توسط خودروی بیمهگزار (مقصر) جبران میشود.
-
جبران خسارت
جبران خسارت جانی از طرف بیمهگزار به دو صورت دیه و ارش صورت میگیرد.
-
حادثه
به خاطر داشته باشید که منظور از حادثه تنها و تنها تصادف نیست بلکه هر گونه اتفاقی که شامل وسیله نقیله باشد و در نهایت منجر به زیان شود مانند واژگونی، انفجار و تصادف حادثه گفته میشود.
-
وسیله نقلیه
وسیله نقلیه شامل تمامی وسایل نقلیه زمینی میشود. در حقیقت از خودروی سواری تا واگن قطار وسیله نقلیه در نظر گرفته میشود.
حق بیمه شخص ثالث چگونه محاسبه میشود؟
حق بیمه در رشته بیمه شخص ثالث براساس دیه هرسال و متفاوت در هر نوع از وسیله نقلیه محاسبه میشود. در همین زمینه «حق بیمه پایه» عنوانی است که برای هر یک از وسایل نقلیه از طرف بیمه مرکزی و بر اساس نرخ دیه و تعداد سیلندر وسایل نقلیه به شرکتهای بیمه اعلام میشود.
هنگامی که شما قصد خرید بیمه شخص ثالث را دارید، یکی از مواردی که میتوانید انتخاب کنید، سقف تعهد بیمهگر نسبت به پرداخت خسارت به شما خواهد بود. براین اساس هرچقدر که بهصورت پلکانی سقف تعهد پرداخت را بالا ببرید، مبلغ تقریبا کمی به حق بیمه ماهانه یا سالانه شما افزوده میشود.
یکی دیگر از موارد تاثیرگذار در حق بیمه شخص ثالث، نوع کاربری وسیله نقلیه افراد است. یعنی حق بیمه یک خودرو سواری شخصی و یک خودرو تاکسی یا باربری، با یکدیگر متفاوت است و طبیعتا وسیله نقلیهای که ماهیت حمل مسافر یا بار را دارد، باید حق بیمه بیشتری نسبت به خودروی شخصی پرداخت کند. البته در این بین بیمه مرکزی که تعیین کننده اصلی حق بیمه پایه است، تخفیفهایی را برای وسایل نقلیه عمومی در سطح شهرها درنظر گرفته است.
بهعنوان مثال طی سال اخیر به وسایل نقلیه عمومی در سطح شهر که به حمل مسافر با ظرفیت بیش از ۶ نفر مشغول هستند، نزدیک به ۵۰ درصد تخفیف در پرداخت حق بیمه شخص ثالث تعلق گرفت. این موضوع نشاندهنده توجه ویژه به اهمیت بیمه شخص ثالث برای تمامی مالکان وسیله نقلیه شخصی و عمومی دارد.
دیه و ارش
همانطور که اشاره شد جبران خسارت جانی از طرف بیمهگزار به دو صورت دیه و ارش صورت میگیرد. دیه یا همان خونبها مقدار معینی است که شرع برای جبران خسارت جنایت غیرعمدی بر نفس و عضو تعیین گردیده است. علاوه بر این خسارت ناشی از جنایت عمدی که امکان قصاص وجود نداشته باشد هم به کمک دیه جبران میشود.
مبلغ دیه در ماههای حرام شدت پیدا میکند. در حقیقت مبلغ یک سوم نرخ دیه به نرخ آن در ماههای غیرحرام اضافه میگردد. طبق قانون مجازت اسلامی ماههای محرم، رجب، ذیالقعده و ذیالحجه ماههای حرام هستند.
در سال ۱۴۰۰ طبق اعلام سخنگوی قوه قضاییه نرخ دیه ماههای غیرحرام ۴۸۰ میلیون تومان تعیین شده است. همانطور که گفته شد برای به دست آوردن نرخ دیه ماههای حرام باید یک سوم نرخ ماههای غیرحرام را به آن اضافه کنیم. به این ترتیب نرخ دیه ماههای حرام در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۶۴۰ میلیون تومان است.
ارش برخلاف نرخ دیه که توسط شرع تعیین میشود براساس نظر دادگاه با در نظر گرفتن نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت شخص آسیب دیده و نظر کارشناس تعیین میگردد. در حال حاضر تعیین ارش به پزشکی قانونی سپرده میشود.
جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث چقدر است؟
همانطور که پیش از این نیز اشاره شد، اقدام به دریافت بیمه شخص ثالث، برای تمامی مالکان وسایل نقلیه شخصی و عمومی اجباری است. چنانچه مدت زمان اعتبار بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه شما به اتمام برسد و حتی یک روز بین تمدید این بیمهنامه تا بیمهنامه جدید فاصله بیافتد، شما باید مطابق قانون بیمه مرکزی، جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث را به شرکت بیمهگر بپردازید.
نرخ مربوط به جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث نیز توسط بیمه مرکزی اعلام میشود. بهعنوان مثال در سال ۱۳۹۹ نرخ جریمه دیرکرد روزانه برای یک خودروی شخصی پراید، ۴٫۵۸۸ تومان بوده است. یعنی به ازای هر روز این مبلغ جریمه را باید مالکان پرداخت کنند.
تخفیف بیمه شخص ثالث
قانونگذار برای تشویق رانندگان به منظور تهیه بیمه شخص ثالث یک تخفیف به نام تخفیف عدم خسارت را تعریف کرده است.
به طور خلاصه میتوان گفت اگر خودروی شما تا تاریخ اعتبار بیمهنامه دچار حادثه نشود شرکت بیمه وظیفه دارد در زمان تمدید بیمهنامه در محاسبه بیمه شخص ثالث سال بعد شما تخفیفی مشخص اعمال کند. لازم به ذکر است که در مدت بیمهنامه شما نباید هیچ خسارتی از بیمهگر دریافت کرده باشید. به این تخفیف اعمال شده توسط بیمهگر خفیف عدم خسارت گفته میشود.
اگر چه در گذشته بابت هر سال ۱۰ درصد تخفیف برای بیمهگزار در نظر گرفته میشد اما طبق آییننامهی جدید تخفیف عدم خسارت از ۱۰ به ۵ درصد کاهش پیدا کرد. حداکثر تخفیف بیمه مانند گذشته ۷۰ درصد در نظر گرفته شده است.
با این حال قانونگذار برای تشویق بیمهگزار و جلوگیری از زیان ایشان تبصرهای تعریف کرده است که با توجه به آن اگر تخفیف عدم خسارت در قانون جدید از میزان آن در قانون کمتر باشد در زمان تمدید بیمهنامه شخص ثالث همان تخفیف قبلی ملاک قرار داده میشود.
برای مثال از آنجایی که در سال هفتم با توجه به قانون جدید به جای ۶۰ درصد قانون قدیم، تنها ۳۵ درصد تخفیف عدم خسارت به بیمهگزار تعلق میگیرد این امر منجر به ضرر بیمهگزار میشود. به همین دلیل به کمک این تبصره بیمهگر موظف است که همان تخفیف قبلی یعنی ۶۰ درصد را ملاک قرار دهد.
کاهش پلکانی
علاوه بر تخفیف عدم خسارت برای تشویق بیشتر رانندگان، در قانون جدید تخفیفهای عدم خسارت با هر بار استفاده از بیمهنامه و کوپنها بهصورت پلکانی کاهش پیدا میکند. در گذشته در صورت استفاده از حتی یک کوپن تخفیف عدم خسارت به طور کامل از بین میرفت.
همانطور که اشاره شد ما در بیمه شخص ثالث با دو نوع خسارت مالی و جانی طرف هستیم. کاهش پلکانی تخفیف عدم خسارت مالی برای تصادف اول ۲۰، تصادف دوم ۳۰ و تصادف سوم ۴۰ درصد در نظر گرفته شده است. لازم به ذکر است پس از تصادف اول ۳۰، تصادف دوم ۷۰ و تصادف سوم ۱۰۰ درصد کاهش در تخفیف عدم خسارت بیمهگزار اعمال میشود.
برای مثال اگر شما ۶ سال تخفیف عدم خسارت داشته باشید ۵۰ درصد تخفیف به شما تعلق میگیرد. پس از اولین تصادف و استفاده از بیمهنامه ۲۰ درصد از تخفیف شما کم میشود و ۳۰ درصد از تخفیف باقی میماند.
تفاوت بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه
بیمه شخص ثالث بیمهای اجباری است که سقف پوشش جانی آن توسط قانونگذار تعیین میشود و بیمهگر و بیمهگزار نقشی در تعیین آن ندارند. علاوه بر این بیمه شخص ثالث قیمت ثابتی ندارد و عوامل مختلفی در تعیین قیمت آن نقش دارند.
بد نیست بدانید که قیمت خودرو نقشی در تعیین قیمت بیمه شخص ثالث ندارد. در حقیقت در تعیین قیمت بیمه شخص ثالث میزان ریسکپذیر بودن بیمهگزار برای بیمهگر اهمیت دارد. به همین خاطر عوامل خطرساز ماشین و راننده مانند تعداد دفعات تصادف منجر به خسارت راننده توسط بیمهگر سنجیده میشود.
بیمه شخص ثالث خسارتهای مالی و جانی شخص ثالث (طرف سوم) آسیب دیده را جبران میکند و هیچ نقشی در جبران آسیب وارد شده به خودرو ندارد. به همین منظور برای جبران این خسارت و آسیب بیمه بدنه تعریف شده است. در حقیقت بیمه بدنه خودرو مکمل بیمه شخص ثالث برای جبران خسارتهای ناشی از حادثه است.
بیمه بدنه خسارت مالک خودرو را تا سقف تعهد جبران میکند. سقف تعهد هنگام عقد قرارداد توسط بیمهگر و بیمهگزار تعیین میشود. قیمت خودرو برخلاف بیمه شخص ثالث در تعیین حق بیمه بدنه نقش بسیار پررنگی ایفا میکند. علاوه بر این بیمه بدنه خودرو یک بیمهی اختیاری به شمار میآید.
قانون جدید بیمه شخص ثالث
قانونگذار تلاش کرده است که خرید بیمه شخص ثالث را آسانتر کند. قانون جدید بیمه شخص ثالث متکی به شخص و رفتارش است. در گذشته تفاوتی بین رانندگانی که قانون را رعایت میکردند و رانندگانی که به قانون توجه نمیکردند وجود نداشت. با این حال در قانون جدید با ترکیب مشخصات و سوابق راننده و همچنین میزان ریسک خودرو با توجه به شرایط آن حق بیمه تعیین میشود.
در حقیقت شخص تعیین میکند که با رعایت قانون از تخفیف عدم خسارت بهره ببرد یا خیر. با توجه به این قانون هر راننده با رفتار خوب خود امتیازی دریافت میکند که میتواند به کمک آن تخفیف بیشتری را کسب کند تا در نهایت نسبت به یک رانندهی پرخطر مبلغ کمتری پرداخت کند.
جبران خسارت راننده
یکی از معایب قانون قدیم عدم جبران خسارت راننده بود. یکی از تغییرهای مهم قانون جدید در نظر گرفتن دیه برای راننده مقصر است. در حقیقت اگر رانندهای در حادثه مقصر شناخته شود در صورت مصدومیت خودش یا اعضای خانواده وی بر اساس نظریه پزشکی قانونی خسارت ناشی از جرح و فوت ایشان جبران میشود. لازم به ذکر است که در قانون جدید بیمهگر موظف به پرداخت کل هزینه نیست و رانندهی متخلف موظف است مقداری از خسارت را جبران کند.
تمایز دیگر قانون جدید بیمه شخص ثالث با قانون جدید کاهش تخفیف سالانه عدم خسارت و کاهش پلکانی است که در بخشهای گذشته به طور کامل بررسی شد.
شرایط انتقال بیمه شخص ثالث
یکی دیگر از تغییرهای تشویقی قانون جدید، نحوه انتقال بیمه شخص ثالث است. در قانون جدید هنگام فروش خودرو مالک آن میتواند به سه روش دربارهی آیندهی تخفیف عدم خسارت خود تصمیم بگیرد. در روش اول مالک خودرو میتواند برای افزایش قیمت خودروی خود و تسریع فرآیند فروش خودرو اقدام به انتقال آن به خریدار کند. پس از انتقال تخفیفهای عدم خسارت، مالک خودرو نمیتواند هیچ ادعایی نسبت به آنها داشته باشد.
در روش دوم که توسط قانونگذار تعریف شده است این امکان فراهم شده است که بیمهگزار حق استفاده از تخفیفهای عدم خسارت را برای خود محفوظ نگه دارد تا بتواند پس از خرید خودروی جدید آنها را انتقال دهد.
در روش سوم مالک خودرو میتواند حق استفاده از تخفیفهای بیمه شخص ثالث خود را به وسیلهی دیگری از همان نوع که به ایشان، همسر، والدین یا فرزندان ایشان تعلق دارد منتقل کند.
پوششهای بیمه شخص ثالث
همانطور که گفته شد دو نوع خسارت جانی و مالی توسط بیمه شخص ثالث پوشش داده میشود.
-
خسارت جانی:
خسارت جانی شخص ثالث شامل فوت، نقص عضو و همچنین هزینههای پزشکی ناشی از سانحه میشود. خسارت جانی به دو صورت دیه و ارش که در بخشهای پیشین بررسی شدند پرداخت میشود. از این رو این پرداختی به نوع صدمه جانی مانند شکستگی، از کار افتادگی، هزینهی درمان فرد آسیب دیده یا فوت بستگی دارد. بر این اساس سقف تعهد بیمهگر برای خسارت جانی برابر است با میزان نرخ دیه همان سال که توسط قوه قضاییه تعیین میشود.
-
خسارت مالی:
بیمه مرکزی با در نظر گرفتن شرایط مختلف سالانه حداقل و حداکثر پوشش خسارت مالی را تعیین میکند. از این رو برای سال ۱۴۰۰ حداقل پوشش خسارت مالی بیمه شخص ثالث ۱۶ میلیون تومان و حداکثر میزان پوشش آن ۳۲۰ میلیون تومان تعیین شد. بیمهگر با توجه به تواناییهای خود اجازه دارد یک حداکثر پوشش خسارت مالی تا سقف ۳۲۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ برای ارائه به بیمهگزار مشخص کند.
فرانشیز بیمه شخص ثالث
همانطور که میدانید فرانشیز سهم بیمهگزار از پرداخت خسارت است. قانونگذار برای تشویق رانندگان به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی به منظور جلوگیری از بروز حادثه درصدی از جبران هزینههای ناشی از سانحه را به عهدهی رانندگان پرخطر گذاشته است.
فرانشیز به سه صورت زیر در بیمهنامه مشخص میشود:
-
رقم ثابت
این شکل از فرانشیز یکی از متداولترین انواع فرانشیز شناخته میشود که رقم ثابتی تعیین و از مبلغ خسارت کسر میشود.
-
درصدی از حق بیمه
در این نوع از فرانشیز بیمهگر درصدی از مبلغ بیمه را به فرانشیز اختصاص میدهد. از این رو درصد فرانشیز به مبلغ بیمه بستگی دارد. در حقیقت با افزایش حق بیمه میزان فرانشیز هم افزایش پیدا میکند.
-
درصدی از خسارت
در برخی از بیمهنامهها، فرانشیز درصدی از مبلغ خسارت تعیین میشود. در حقیقت بیمهگزار موظف است بر اساس درصد معین شده هنگام عقد قرارداد پس از مشخص شدن خسارت مبلغی را به عنوان فرانشیز پرداخت کند. فرانشیز بیمه شخص ثالث به همین شکل تعیین میشود.
بهترین پوشش
اگر در حادثهای بیمهگزار مقصر شناخته نشود فرانشیز اعمال نمیشود. اگر کارشناس راهور ناجا تشخیص دهد که حادثه به دلیل تخلف حادثهساز مانند دور زدن در محل ممنوع، سبقت غیرمجاز، عبور وسیله نقلیه از پیادهرو و حرکات نمایشی رخ داده است و به این موضوع در گزارش خود اشاره کند فرانشیز بیمه شخص ثالث اعمال میشود. از این رو فرد مقصر موظف است که در تصادف اول ۲.۵ درصد، در تصادف دوم ۵ و در تصادف سوم ۱۰ درصد مبلغ خسارت را پرداخت کند.
عوامل زیادی در تعیین بهترین بیمه شخص ثالث تاثیر دارند که شما میتوانید بهصورت آنلاین به بررسی و مقایسه آنها بپردازید. از این رو نمیتوان گفت که کدام بیمه بهترین پوشش را ارائه میکند. با این حال سهم بازار هر بیمه میتواند دلیل خوبی از خدمات بهتر و ارائه سریعتر خدمات باشد. بیمه ایران به تنهایی بیش از ۵۱ درصد از سهم بازار را تشکیل میدهد. بیمههای دانا، آسیا و پارسیان به ترتیب با اختصاص دادن ۱۱، ۶ و ۴ درصد از سهم بازار به خود پس از بیمه ایران قرار گرفتهاند.
سخن آخر
به طور کلی میتوان گفت بیمه شخص ثالث شما را در برابر خساراتی که سایر افراد یا دارایی آنها وارد میکنید بیمه میکند. یعنی اگر مقصر خسارت وارده به شخص یا دارایی او شناخته شوید به کمک این بیمه میتوانید تمام هزینههای ناشی از خسارت منجر به جرح و فوت را پرداخت کنید. از این رو تهیه این بیمهنامه بسیار حائز اهمیت است.
با توجه به اعلام بیمه مرکز از خرداد سال ۱۳۹۹ دیگر نیازی به همراه داشتن نسخه کاغذی بیمهنامه شخص ثالث الزامی نبوده و صدور آن بهصورت الکترونیکی امکانپذیر است. علاوه بر این برای دریافت بیمهنامهی جدید بیمهگزار نیازی به بیمهنامهی قدیمی خود ندارد و میتواند بهصورت آنلاین اقدام به تهیه و دریافت بیمهی خود کند.
شما میتوانید از طریق ارتباط با کارشناسان ما در بیه سل پس از پیدا کردن جواب سوالهای خود اقدام به خرید و تهیه بیمه شخص ثالث بهصورت آنلاین کنید.
دیدگاهتان را بنویسید