بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های سازمان تأمین اجتماعی برای افراد واجد شرایطی است که به صورت غیر ارادی شغل خود را از دست داده‌اند. این بیمه به فرد کمک می‌کند تا در دوران بیکاری، بخشی از درآمد ماهیانه‌ی خود را جبران کند.
در این مقاله جامع، به تمامی سوالات رایج شما در مورد بیمه بیکاری پاسخ خواهیم داد. با مطالعه‌ی این مطلب، با شرایط و مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری، میزان مقرری پرداختی، مدت زمان دریافت بیمه و سایر نکات مهم آشنا خواهید شد.
بیمه بیکاری چیست؟
بیمه بیکاری، حمایتی بیمه‌ای است که سازمان تأمین اجتماعی به بیمه‌شدگان واجد شرایطی که به صورت غیر ارادی بیکار شده‌اند، ارائه می‌دهد. این حمایت به صورت پرداخت ماهیانه‌ی بخشی از حقوق آخرین شغل فرد است و به او کمک می‌کند تا در دوران جستجوی کار جدید، از نظر مالی دچار مشکل نشود.
چه کسانی می‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند؟
دریافت بیمه بیکاری منوط به داشتن شرایط خاصی است. به طور کلی، افرادی می‌توانند از این بیمه بهره‌مند شوند که:
- به صورت غیر ارادی بیکار شده باشند: منظور از بیکار شدن غیر ارادی، این است که فرد به دلایل خارج از اراده‌ی خود، شغلش را از دست داده باشد.یا اخراج به دلیل تعدیل نیرو، پایان قرارداد موقت و یا بیماری کارفرما که منجر به تعطیلی کارگاه شود، از مصادیق بیکار شدن غیر ارادی است. استعفا، بازنشستگی یا خاتمه‌ی قرارداد به دلیل عدم رضایت کارفرما از عملکرد فرد، بیکار شدن غیر ارادی محسوب نمی‌شود.
- سابقه‌ی پرداخت حق بیمه داشته باشند: فرد باید در گذشته‌ی کاری خود، به مدت مشخصی حق بیمه را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کرده باشد. میزان این سابقه‌ی پرداخت، با توجه به وضعیت تاهل و تعداد افراد تحت تکفل فرد، تعیین میشود.
- در حال حاضر به دنبال کار باشند: دریافت کننده‌ی بیمه بیکاری باید آمادگی و توانایی برای کار کردن داشته باشد و به طور فعال به دنبال شغل جدید باشد. سازمان تأمین اجتماعی، این موضوع را از طریق مراجع ذی‌صلاح مانند وزارت کار، رصد می‌کند.
شرایط دریافت بیمه بیکاری
همانطور که اشاره شد، برای دریافت بیمه بیکاری، لازم است شرایط خاصی را داشته باشید. این شرایط به شرح زیر است:
- داشتن حداقل سابقه‌ی پرداخت حق بیمه:
- افراد مجرد باید حداقل ۶ ماه در خلال یک سال پیش از بیکاری، حق بیمه پرداخت کرده باشند.
- افراد متأهل یا دارای فرزند تحت تکفل، باید حداقل ۹ ماه سابقه‌ی پرداخت حق بیمه در یک سال گذشته داشته باشند.
- در صورتی که بیکاری ناشی از حوادثی مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی باشد، نیازی به داشتن سابقه‌ی پرداخت حق بیمه نیست.
- داشتن حداقل سابقه‌ی بیمه در آخرین کارگاه:
- فرد باید حداقل یک سال در آخرین محل کار خود، سابقه‌ی بیمه داشته باشد.
- چنانچه فرد به صورت فصلی کار می‌کرده است، اما با اخراج غیر ارادی مواجه شده و کمتر از یک سال سابقه‌ی بیمه دارد، می‌تواند مشمول دریافت بیمه بیکاری شود.
- اتباع ایرانی بودن: دریافت بیمه بیکاری، تنها برای اتباع ایرانی مقدور است.
- عدم دریافت مستمری بازنشستگی یا از کار افتادگی: افرادی که مستمری بازنشستگی یا از کار افتادگی دریافت می‌کنند، نمی‌توانند بیمه بیکاری بگیرند.
مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری
- اصل و کپی دفترچه‌ی بیمه
- گواهی بیکاری صادره شده توسط آخرین کارفرما (در صورت داشتن)
- مدارک مربوط به دوره ی سربازی (برای آقایان)
- مدارک مربوط به طلاق یا فوت همسر (برای خانم‌ها در صورتیکه همسر سابقشان بیمه‌پرداز بوده‌اند)
- مدارک مربوط به فوت فرزند تحت تکفل
- رای طلاق یا حکم حضانت فرزند (در صورتیکه حضانت فرزند با شما باشد)
توجه: در برخی موارد، ممکن است مدارک دیگری نیز برای تکمیل فرآیند دریافت بیمه بیکاری مورد نیاز باشد. برای اطلاع دقیق از لیست مدارک مورد نیاز، با شعبه‌ی مربوطه‌ی سازمان تأمین اجتماعی در محل سکونت خود تماس بگیرید.
مراحل درخواست بیمه بیکاری
برای درخواست دریافت بیمه بیکاری، مراحل زیر را باید دنبال کنید:
- ** مراجعه به شعبه‌ی مربوطه‌ی سازمان تأمین اجتماعی:** در اولین قدم، باید به شعبه‌ی مربوطه‌ی سازمان تأمین اجتماعی در محل سکونت خود مراجعه کنید.
- ** ارائه مدارک:** مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری را که در بخش قبلی ذکر شد، به کارمند شعبه تحویل دهید.
- ** تکمیل فرم درخواست:** فرم درخواست بیمه بیکاری را که توسط کارمند شعبه به شما ارائه میشود، به طور کامل و دقیق پر کنید.
- ** انگشت‌نگاری و ثبت مشخصات:** در این مرحله، از شما انگشت‌نگاری و عکس گرفته میشود و مشخصات شما در سیستم ثبت خواهد شد.
- ** دریافت رسید:** پس از انجام مراحل فوق، یک رسید دریافت خواهید کرد که نشان‌دهنده‌ی ثبت درخواست شما است.
میزان مقرری بیمه بیکاری
میزان مقرری بیمه بیکاری، بر اساس ۵۰ درصد میانگین دستمزد دو سال آخر بیمه‌پردازی فرد، به اضافه ۵ درصد به ازای هر فرزند تحت تکفل، محاسبه میشود.
حداقل مقرری بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۴، معادل ۳۰ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار و حداکثر مقرری آن نیز ۶۰ درصد حداقل دستمزد مصوب تعیین شده است.
مدت زمان دریافت بیمه بیکاری
مدت زمان دریافت بیمه بیکاری، با توجه به سابقه‌ی بیمه‌ی فرد، به شرح زیر است:
- سابقه‌ی بیمه ۶ ماه تا ۱ سال: ۳ ماه
- سابقه‌ی بیمه ۱ تا ۲ سال: ۴ ماه
- سابقه‌ی بیمه ۲ تا ۳ سال: ۵ ماه
- سابقه‌ی بیمه ۳ تا ۴ سال: ۶ ماه
- سابقه‌ی بیمه ۴ تا ۵ سال: ۷ ماه
- سابقه‌ی بیمه ۵ تا ۱۰ سال: ۸ ماه
- سابقه‌ی بیمه ۱۰ سال به بالا: ۹ ماه
توجه: در برخی موارد خاص، مانند از کار افتادگی کلی یا فوت همسر، ممکن است مدت زمان دریافت بیمه بیکاری بیشتر از مقادیر ذکر شده باشد.
استثنائات در شرایط دریافت بیمه بیکاری
در برخی موارد، افراد واجد شرایط دریافت بیمه بیکاری، از دریافت آن محروم می‌شوند. این موارد عبارتند از:
- استعفا: اگر فرد به دلیل استعفا شغل خود را از دست داده باشد، مشمول دریافت بیمه بیکاری نخواهد بود.
- بازنشستگی: افراد بازنشسته نمی‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند.
- اخراج به دلیل سوء رفتار: اگر فرد به دلیل سوء رفتار شغلی اخراج شده باشد، می‌تواند از بیمه بیکاری استفاده کند.
- عدم تمدید قرارداد: در صورتی که قرارداد کار فرد به دلیل عدم تمایل کارفرما تمدید نشود، مشمول دریافت بیمه بیکاری خواهد بود.
تعهدات و الزامات دریافت کنندگان بیمه بیکاری
افرادی که بیمه بیکاری دریافت می‌کنند، موظف به رعایت تعهدات و الزامات زیر هستند:
- جستجوی فعال شغل: فرد باید به طور فعال به دنبال شغل جدید باشد و در صورت یافتن شغل مناسب، موظف به اشتغال در آن خواهد بود.
- حضور در دوره‌های آموزشی: در صورت ابلاغ از سوی سازمان تأمین اجتماعی، فرد باید در دوره‌های آموزشی مربوط به شغل خود شرکت کند.
- عدم اشتغال به کار: فرد در طول دوره‌ی دریافت بیمه بیکاری، مجاز به اشتغال در هیچ شغلی نیست
